Spedycja to jeden z najważniejszych elementów branży TSL (Transport – Spedycja – Logistyka). Działalność polega na organizacji przewozu konkretnego ładunku na zlecenie osoby prawnej bądź fizycznej. Ponadto w ramach spedycji wykonywane są inne niezbędne czynności powiązane z transportem, które wynikają ze specyfiki danego zlecenia.
W Polsce jednym z najbardziej rozwiniętych w branży TSL jest Trójmiasto. Najwięcej firm spedycyjnych znajduje się w Gdańsku i Gdyni ze względu na dostęp do portów morskich.
Mimo, że branża wykorzystuje nowoczesne metody transportu, jej początki sięgają XV w. Właśnie w tym czasie wprowadzono prawo składu i przymusu drogowego. Według tych regulacji obowiązywał nakaz składowania towarów we wszystkich miastach na drodze kupca, które były objęte wspomnianym prawem. Przestoje wiązały się ze stratami, dlatego powstała instytucja pozornego nabywcy, który zapoczątkował zawód spedytora. Pozorny nabywca musiał złożyć oświadczenie o nabyciu towaru i wysyłał ładunek na cudzy koszt w uzgodnione przez pierwotnego właściciela miejsce. Zadaniem pozornego nabywcy był również wybór środka transportu, drogi i miejsca składowania towaru, ale jego właścicielem wciąż pozostawał pierwotny kupiec.
Prawo składu stanowiło swego rodzaju przywilej handlowy, nadawany miastom lokacyjnym. Kupcy przejeżdżający przez miasto byli zmuszani do wystawienia na sprzedaż transportowanych towarów i składowaniu ich w danej miejscowości. Zgodnie z przymusem drogowym, kupcy byli więc zobowiązani do podróżowania dokładnie wyznaczonymi drogami handlowymi, na których znajdowały się miasta mające prawo składu. Przy wspomnianych drogach lokalizowano komory celne. Za korzystanie z drogi, rządzący pobierał opłaty. Kupcy przestrzegali przymusu drogowego, ponieważ panujący sprawował kontrolę nad wyznaczonymi szlakami. Z jednej strony, wprowadzone prawo przyczyniło się do rozwoju miasta, z drugiej przeważali w nich handlarze z obcych miast.
Rewolucję w spedycji przyniósł XIX wiek i wprowadzenie maszyny parowej. Dzięki niej, transport był bardzo ułatwiony – powstały silniki parowe do lokomotyw i linie kolejowe, a następnie nowe prawa taryfowe i handlowe. Wtedy to właśnie na rynku powstała luka, którą szybko wypełniły firmy planujące przewozy, zajmujące się pośrednictwem handlowym i tworzeniem potrzebnej dokumentacji.
Jak widać, mimo że od tamtej pory minęło dużo czasu, dzisiejsza, nowoczesna spedycja w Gdańsku czy Gdyni, ma wiele wspólnego z tamtejszym modelem działania.
Obecnie spedycja to działalność polegająca na organizowaniu przewozu towarów. Jej zadaniem jest planowanie bezpiecznego transportu do odbiorcy. Jak już zostało wspomniane, spedycja działa na zlecenie firm bądź osób prywatnych i odpowiada za wiele istotnych elementów, m.in.:
– Dobór środka transportu – spedycja drogowa ( samochody ciężarowe), spedycja kolejowa ( pociągi towarowe), spedycja morska (kontenerowce), spedycja lotnicza (samoloty),
– Ubezpieczenie ładunku,
– Bezpieczne dostarczenie towaru do odbiorcy.
Należy pamiętać, że umowa spedycji to nie to samo co umowa przewozu. Spedycja jest swego rodzaju pośrednikiem między logistyką a transportem.
Nadmorskie firmy spedycyjne mogą organizować transport towarów nie tylko w kraju, ale i za granicą. Bliskość lotniska, portów morskich, rozwinięte linie kolejowe i transport drogowy, stwarzają idealne warunki przewozu towarów w najbardziej odległe zakątki świata.
